سوخاواتی، که به معنای «سرزمین سعادت» یا «زمین خالص» است، یکی از برجستهترین مفاهیم بهشت در شاخه ماهایانا بوداییسم به شمار میرود و عمدتاً با بودای آمیتابها (یا آمیتایوس در سنسکریت) مرتبط است. این مفهوم در سوتراهای ماهایانا مانند سوترای آمیتابها، سوترای لوتوس و سوترای ویمالاکیرتی به تفصیل بیان شده است. سوخاواتی در جهت غربی کیهان قرار دارد و به عنوان یک بوداکشترا (زمین بودا) تصور میشود که آمیتابها با قسمهای چهل و هشتگانه خود آن را آفریده تا همه موجودات حساس را از چرخه رنج سامسارا نجات دهد. ورود به آن نه بر اساس کارمای پیچیده، بلکه عمدتاً از طریق ایمان ساده، تکرار نام آمیتابها (نمو آمیتابها بودای) و نیات نیک امکانپذیر است؛ این رویکرد آن را برای عموم مردم قابل دسترس میسازد، برخلاف مسیرهای سختگیرانهتر تراوادا.
تصویر سوخاواتی سرزمینی ایدهآل و خالص است بدون هیچ رنجی از سه سم (طمع، خشم، جهل). زمین آن از جواهرات هفتگانه ساخته شده، با دریاچههایی از نیلوفرهای عظیم که بوداها و بودیساتواها از آنها متولد میشوند. درختان جواهرنشان موسیقی طبیعی تولید میکنند، پرندگان طلایی و رنگارنگ دارما (آموزههای بودا) را میخوانند، و باد ملایم گلهای مانداراوا را میپراکند که بوی خوشی ابدی دارند. رودخانههایی از آب معطر جریان دارد، و بناهای طلایی و کاخهای کریستالی در همه جا دیده میشود. ساکنان بدنهایی نورانی و بدون نقص دارند، بدون نیاز به غذا (هرچند غذاهای الهی ظاهر میشوند)، و عمرشان بیپایان است تا به نیروانا برسند.
آمیتابها در مرکز سوخاواتی بر تخت نیلوفر نشسته، همراه با بودیساتواهای بزرگ مانند آوالوکیتشوارا (نماد رحمت) و ماهاستاماپراپتا (نماد حکمت). ساکنان با شنیدن آموزههای مستقیم از بودا پیشرفت میکنند و هیچگاه به جهانهای پایینتر سقوط نمیکنند. در سنت زمین خالص (مانند جودو شینشو در ژاپن، تأسیسشده توسط شینران در قرن دوازدهم)، سوخاواتی به عنوان پناهگاهی برای موجودات معمولی توصیف میشود که نمیتوانند از طریق مدیتیشن تنها به enlightenment برسند؛ قدرت قسم آمیتابها (other-power) آنها را نجات میدهد.
لذتها در سوخاواتی روحانی و آموزشی هستند: مدیتیشن ابدی، شنیدن دارما بدون تلاش، و اتحاد با جامعه بودایی. هیچ روابط جنسی یا لذتهای مادی خام وجود ندارد، زیرا تمرکز بر رهایی از تمایلات است. با این حال، همه آرزوهای نیک برآورده میشود، و ساکنان میتوانند به جهانهای دیگر سفر کنند تا موجودات را نجات دهند. در سوتراها، سوخاواتی پیشنمایی از نیروانا است، جایی که حتی کمکارماترین افراد به بودایی تبدیل میشوند.
این مفهوم در تاریخ بوداییسم تأثیر عمیقی داشته؛ در چین (سنت جینگتو)، تبت و ژاپن، میلیونها نفر نام آمیتابها را تکرار میکنند. فیلسوفانی مانند ناگرجونا آن را با مفهوم شونیاتا (خالی بودن) پیوند میزنند. در دوران مدرن، سوخاواتی در معابد و هنر بودایی زنده است و نماد رحمت بیقیدوشرط بودا باقی مانده، که امید به نجات جهانی را در میان رنجهای زندگی فراهم میکند. سوخاواتی تجسمی از مسیر ایمانی ماهایانا است که بوداییسم را فراگیرتر ساخته است.
